Kerst met diabetes

Deze tekst is gepubliceerd in het boek Een marathon lang prikken. Je stapt in op het moment dat Eline een paar maanden weet dat ze diabetes type 1 heeft én haar bloedsuikers heel stabiel probeert te houden omdat ze zwanger is. Meteen daarna lees je verder over de tweede kerst dat Eline diabetes heeft. Op dat moment is ze ook begonnen met trainen voor de Vasaloppet: een historische langlaufmarathon door de besneeuwde heuvels van Zweden.

‘Eline, moet jouw buik niet voorop?’ vraagt Patrick, meteen gevolgd door: ‘O nee, dan zou jij van je buik moeten splitsen, want jij moet zelf natuurlijk nog steeds achter mij, als grote zus. Volgend jaar mag de inhoud van jouw buik voorop.’

Patrick staat voor me. Hij knoopt zijn donkerblauwe badjas dicht en haalt zijn hand door zijn haar in een poging iets van zijn kuif te maken. Achter mij staat Jorden, zoals elk jaar met kerst sinds we samen zijn. Daarachter mijn moeder, nog altijd in dezelfde witte badjas met in donkerblauw haar initialen erop geborduurd. Met twee treden tegelijk rent mijn vader op zijn sloffen de trap op en sluit aan achter mijn moeder. Zelfs hierboven ruiken we al de geur van kaarsen en zelfgemaakte kerststukjes van verse dennentakken. Het geluid van klassieke kerstmuziek op vol volume in de woonkamer heeft ons allemaal uit bed getrommeld. In volgorde van jong naar oud lopen we naar beneden.

Beneden branden overal kaarsjes en onder de kerstboom liggen alle cadeautjes die we voor elkaar hebben gekocht te stralen, verpakt in glimmend papier, met strikken en linten erop. Het lijken er nog meer dan vorig jaar, de stapel steekt aan alle kanten onder de kerstboom uit. De tafel is gedekt met een wit kleed en een rode loper. Bij elk kerstbord weerkaatst het licht op het zilveren bestek en de glazen voor thee en sap. De geur en aanblik van verse jus, kerstbrood en vergebakken croissants doen mij het water in de mond lopen.

‘Wat deden we ook alweer, eerst de cadeautjes of eerst ontbijten?’ vraagt mijn moeder.

‘Eerst de cadeautjes, het lijken er nóg meer dan vorig jaar!’ antwoordt mijn vader.

‘Honger,’ komt er uit Patrick en hij kijkt naar de gedekte tafel.

‘We kunnen ook eerst eten, maakt het voor jou nog uit, Lientje?’ vraagt mijn moeder.

‘Nee, zolang ik het maar weet, dan kan ik zorgen dat ik een kwartier voor we gaan eten mijn insuline spuit,’ leg ik uit.

Zoals mijn internist al had voorspeld, schiet mijn bloedsuiker dit derde trimester als een raket omhoog als ik niet lang genoeg voor het eten insuline spuit. Toch lukt het me steeds beter om mijn bloedsuiker onder controle te houden en het kindje in mijn buik lijkt, los van de niertjes, goed te groeien: iets wat ik graag zo wil houden.

‘Honger,’ roept mijn broertje weer.

Eten is altijd al een van zijn fascinaties geweest. Toen hij nog thuis woonde waagde mijn moeder zich heel soms in zijn puberkamer. Het was altijd een enorme bende waarin onder andere een paar lege chipszakken rondzwierven. Hij is ook altijd al een meester in het bakken van frikadellen geweest en begint de laatste jaren steeds serieuzer te koken. Vorig jaar heeft hij een enorme barbecue met vleesthermometer aangeschaft om indrukwekkende stukken vlees te kunnen bereiden op zijn dakterras.

‘Anders doen we eerst voor iedereen één cadeautje en dan gaan we ontbijten,’ stelt mijn vader voor.

Ik vind het prima en spuit alvast de insuline voor een uitgebreid ontbijt, langer dan een kwartier zal het vast niet duren.

•••

‘Voor Patrick!’ roept mijn vader enthousiast als hij kijkt op het kaartje van het cadeau dat hij onder de boom vandaan haalt.

We zitten met zijn allen in onze badjassen op de bank en stoelen rond de kerstboom: mijn vader op de poef die volgens de traditie voor de oudste man van de familie naast de kerstboom staat.

Patrick pakt het cadeau aan een begint met uitpakken. Hij heeft toch al een cadeau gehad? Ik wil de pret niet bederven en wacht af tot iedereen twee cadeaus heeft gehad.

‘Zullen we nu dan ontbijten?’ vraag ik.

‘Ja nog één rondje cadeaus, het is zo leuk,’ roept mijn vader enthousiast. Ik denk dat kerst zijn lievelingsfeestdag is, net als van mij.

Mijn moeder leunt naar me toe. ‘Gaat dat met jouw suiker nog goed?’ vraagt ze zachtjes.

Mijn vader begint ondertussen aan de volgende ronde cadeautjes. Ik begin trek te krijgen, dat is meestal een teken dat mijn bloedsuiker daalt. Als iedereen drie cadeautjes heeft gehad, liggen er nog een paar onder de kerstboom. Mijn vader besluit dat die er ook nog wel achteraan kunnen.

‘Zal ik ook meteen de stockings uitdelen?’ vraagt hij als hij door de cadeautjes heen is. In de grote kerstsokken zitten elk jaar eigenlijk dezelfde kleine cadeautjes: een stukje zeep, een tijdschrift, een kerstkaarsje, dat soort dingen.

‘Nee, nu moet ik echt eten,’ zeg ik.

Als we aan tafel zitten kijk ik op mijn sensor. Mijn bloedsuiker keldert. Met een trillende hand schenk ik een glas verse jus in en drink het in één keer leeg. Eigenlijk had ik mijn insulinedosering berekend op alleen een croissantje en een plak kerstbrood, maar de koolhydraten uit de jus worden sneller opgenomen, dus het leek me beter om daar toch maar mee te beginnen. Ik twijfel wat ik er nu bij zal nemen: een croissant of een plak kerstbrood. Door de lage bloedsuiker heb ik enorm veel zin om allebei te eten, maar ik weet ook dat mijn bloedsuiker te hoog wordt als ik dat doe nu ik al het glas jus op heb waarvoor ik geen insuline had gespoten. Ik ga voor de plak kerstbrood en hoop dat dat hele bloedsuikergedoe makkelijker wordt als ik niet meer zwanger ben.

Een jaar later ...

In onze badjassen lopen we de trap af. Dezelfde geur van kaarsen en dennentakken als altijd, dezelfde kerstmuziek. In de woonkamer is de tafel gedekt met een rode loper over een wit tafelkleed. Hij staat vol met kaarsen en lekker eten: versgeperste jus, een kerststol, roomboter, versgebakken croissantjes en yoghurt met muesli. Aan de andere kant van de kamer staat de kerstboom met cadeautjes eronder.

‘Wauw, het lijken er nóg meer dan vorig jaar,’ roept mijn vader.

‘Wat deden we ook alweer eerst, ontbijt of de cadeautjes?’ vraagt mijn moeder.

‘Eten! Aan tafel!’ roep ik en ik ga met een been onder de andere gevouwen op een stoel zitten.

Uit de zak van mijn badjas pak ik de afstandsbediening van mijn insulinepomp. Ik spuit twee keer zoveel eenheden als voor een normaal ontbijt, schenk mezelf een glas jus in en smeer roomboter op een plak van de kerststol.

Na het ontbijt zitten we met zijn allen op de bank en de poef rond de kerstboom. Mijn moeder heeft net de kaarsjes die te dicht bij een tak kwamen uitgeblazen en de rook kringelt door de kamer.

‘Deze mogen jullie tegelijk uitpakken!’ roept mijn vader, en hij geeft een cadeau aan Patrick en aan mij.

Patrick scheurt het papier open en roept meteen: ‘Sókken?!’

Toen hij klein was kreeg hij een keer een cadeau van Sinterklaas. Vol verwachting pakte hij het uit. Hij moet gehoopt hebben op technisch Lego, Pokémonkaarten of een Furby. Toen hij het papier op de grond liet vallen en met een nieuw paar sokken in zijn hand stond, kon hij zijn teleurstelling niet verbergen.

‘Sókken?!’ riep hij uit, terwijl hij met tranen in zijn ogen en een blik vol verbazing ons gezin rondkeek. Wat was dit nou weer voor een cadeau, wie bedenkt zoiets.

Sindsdien krijgen we elk jaar een paar sokken en spelen we elk jaar meer teleurstelling en verbazing.

Er worden nog meer cadeaus uitgepakt en de stapel onder de kerstboom wordt steeds kleiner. Het laatste cadeautje is voor mij. Het is zo groot als een schoenendoos en voelt zacht. Voorzichtig haal ik het plakband van het pakpapier los. Het is een sportheuptas. Aan de zijkanten zitten twee vakjes voor bidons en in het midden een wat groter vak. Ik maak de rits open en steek mijn hand in het vak, hier moet ik genoeg eten voor een rolskitocht in kunnen stoppen.

‘Mam, zullen we hem meteen uittesten? Dan kan jij op mijn skeelers en ga ik op de rolski’s!’

Ik ren naar boven om mijn sportkleren aan te doen, prop nog twee sneetjes kerstbrood naar binnen en klik mijn rolski’s onder mijn schoenen.

Onderweg voel ik me na drie kwartier iets minder stabiel en haal ik drie Dextro’s uit mijn nieuwe heuptas. Een halfuur later kijk ik thuis op mijn horloge, mijn bloedsuiker is eerst gestegen naar twaalf, vervolgens gedaald naar vijf en daarna redelijk stabiel gebleven.

Eline Begemann (Velp, 1989) heeft Technische Natuurkunde gestu­deerd in Groningen en daarna gewerkt als strategieconsultant en Chief of Staff. Op haar 28ste krijgt ze, terwijl ze zeven weken zwanger is, de diagnose diabetes type 1. Ze is auteur van het boek Een marathon lang prikken. In dit boek neemt ze je mee in haar reis van zwangerschap naar de 90 km lange Vasaloppet marathon op de langlaufskies, waarin diabetes een grote rol speelt. Het geeft daarmee een beeld van de nuance tussen aan de ene kant alle mooie dingen die mensen met diabetes ‘gewoon’ kunnen doen en aan de andere kant de worstelingen waar personen met diabetes mee te maken krijgen. Het boek wordt geprezen vanwege de spanning en humor in het verhaal, de herkenbaarheid voor mensen met diabetes en het inzicht wat het aan mensen in hun omgeving geeft op het gebied van de impact van diabetes. Een marathon lang prikken is beschikbaar via deze website en de meeste (online) boekhandels).

 Verantwoording:

De eerste versie van een Marathon lang prikken was zo waarheidsgetrouw als een dagboek. Wees blij dat je mijn dagboek niet door hebt hoeven worstelen, de versie die je hier voor je hebt is hopelijk – en waarschijnlijk, aangezien je het tot hier hebt volgehouden – een stuk aangenamer om te lezen.

Dat betekent ook dat het boek, hoewel gebaseerd op een waargebeurd verhaal, fictieve elementen bevat. Voor alle personages die herleidbaar zijn tot een echt bestaand individu, heeft de persoon in kwestie toestemming gegeven om in dit boek opgenomen te worden. Alle andere personages zijn samengevoegd, gekneed en gemixt met mijn fantasie. Dit omdat ik het belangrijk vind dat mensen in het ziekenhuis of op mijn werk vredig hun werk kunnen doen, zonder bang te hoeven zijn dat er dingen over ze in een boek terechtkomen. Ook zijn bepaalde gebeurtenissen samengevoegd of in de tijd verschoven, om het geheel tot een leesbaar verhaal te maken.